Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir

Sosyal ve ekonomik temellere dayanan tüm yapilanmalar, zamanla yipranir ve konjonktür geregi yenilenmeyi bekler...
Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir
Beşir İSLAMOĞLU
Beşir İSLAMOĞLU
Eklenme Tarihi : 29.06.2022
Okunma Sayısı : 699

Sosyal ve ekonomik temellere dayanan tüm yapilanmalar, zamanla yipranir ve konjonktür geregi yenilenmeyi bekler. Sekilsel ibadetler de kismen böyledir. Ibadetlerin ruhu (özü ve maksadi) degismez; lakin araçsal kismi degisebilir, degismelidir. “Illet degisince, hüküm de degisir” makasid kurali geregi, her bir hükmün, konjonktüre göre yenilenmesi zorunludur; aksi takdirde hakkaniyetli ve dolayisiyla yararli olamaz.

Hac ibadetiyle ilgili pek çok konuda güncellemeler yapilmalidir. “Vekaleten hac, hac vakitleri, Hac menasikleri/islemleri (Mikat, ihram, vakfe, cemre, tavaf, sa’y) ve Hac ibadetiyle ilgili tüm mekanlarin ve islemlerin, Müslümanlarin kuracagi bir teskilat tarafindan sürdürülmesi zarureti gibi konularin yeniden ele alinarak yararli hale getirilmesi gerekir. 

Maksadim, bir yandan Beytullah ve çevresini cahiliye adetlerinden arindirmak, diger yandan da sahih bir haccin nasil anlasilmasi gerektigini ortaya koymaktir.

VEKALET/BEDEL HAC (Baskasinin yerine hac etmek)

Kur'an, bireysel sorumluluga vurgu yaparak sorumlulugun kisisel oldugunu bildirir. Kisinin en yakinlari da olsa, hiç kimse bir baskasinin ibadetlerine ortak olamayacagi gibi, günahlarina da ortak olamaz. (35/18) Her insan sadece kendi çalismasinin karsiligini görecektir.

Allah her sahsi, sadece gücünün yettigi ölçüde mükellef kilar. Her insanin kazandigi hayir/iyilik de yapacagi ser/günah da kendinedir. Ahiret gününde insanlar tek tek hesaba çekilecekler ve o gün kimsenin kimseye faydasi asla olmayacaktir. (6/164)

Dinin kitabi bu hakikatleri ortaya koydugu halde Müslümanlarin fikhinda “bedel hacci” adinda bir hac seklinin ortaya çikmasi sasirticidir. Denilmistir ki “hac mükellefi olan birinin yaslilik, sakatlik, hastalik ve ölüm gibi engellerden dolayi yerine getiremedigi hac vazifesini, bir baskasini göndererek hac borcunu yerine getirebilir.  Bu uygulamaya  –fikihta- bedel hacci veya vekâleten hac denilmistir.

Bilindigi gibi, namaz, oruç ve hac gibi ibadetler, kisinin bizzat kendisinin yerine getirmesi gereken ibadetlerdir. Eger bu ibadetleri yerine getirmede bir engeli varsa, zaten yükümlülük kalkar. Bu engeller geçici ise, firsat buldugu an yerine getirir. Dolayisiyla nasil ki birinin yerine, bir baskasi namaz kilamiyorsa, oruç tutamiyorsa, hac da yapamaz. Her Müslümanin kendisi, Allah’a karsi olan ibadet yükümlülügünü yerine getirmek zorundadir.

Yüce Allah’in, “Yol bulabilenleri, imkâni olanlari” hacca çagirmis olmasi, açikça imkâni olanlara haccin farz kilindigini göstermektedir. Zengin olup da çesitli mazeretlerden dolayi hacca gidemeyen kimsenin sorumlulugu, birini kendi yerine hacca göndermek degil, zenginligi ölçüsünde infakta bulunmaktir.

Bilinmelidir ki vekaleten bir baskasi adina hac yapan kimse, sadece kendi adina hac yapmis olur. Dolayisiyla mali kaynak saglayip birini hacca gönderen kimse hac etmis olamaz. O bakimdan mazeretlerine binaen hacca gidemeyenler, bosuna baskasini hacca göndermek için para harcamamalidir; sevap kazanmak istiyorlarsa, yoksullari ve ihtiyaç sahiplerini gözetmelidirler. (Bak. Bidayetül Müçtehit)

Kabul etmek gerekir ki bedel veya vekâlet hacci öngören ne bir ayet, ne de sahih bir hadis bulunmaktadir; çünkü yüce Allah, bizzat kisinin kendisini çagirarak oradaki delilleri görmesini ve o manevi havayi teneffüs etmesin istiyor.

Evet, vekâleten haccin yapilmasina imkân veren hiçbir bir ayet/kanit gösterilemez. Bu konudaki tartismalarin ve farkli görüslerin ortaya çikmasi “hadis” olarak nakledilen rivayetlerden kaynaklanmaktadir. Bazi rivayetlerde anne, baba, anne-baba, kardes ve ogul yerine vekaleten hac yapilabilecegi haber veriliyorsa da bu rivayetlerin kaynagi problemli oldugu gibi, zaten Kur’an referanslarina da aykiridir. Resulullah, zaten Kur’an ilkelerine aykiri hareket etmez.

Hülasa, bilinmelidir ki “vekaleten hac” için dinin temel kaynagi olan Kur’an’dan referans bulmak söz konusu degildir. Kaldi ki baskasinin yerine hacca gitmenin pek çok sakincalari da vardir. Mesela, baskasinin yerine hacca giden biri, hac ibadetini ifsat eden bazi kusurlar islediginde sorumlusu kim olacaktir?

Bilindigi gibi her hangi bir sebepten dolayi haccin fasit olmasi halinde bedel ödenmelidir (kurbanlik kesilmelidir). Vekaleten hac esnasinda böyle bir sorun yasanirsa, o bedeli kim ödeyecektir?

Yine, vekâleten hacca gönderilen kimse hastalanir veya verilen parayi yolda kaybederse ve dolayisiyla hac görevi yerine getirilemezse, bundan kim sorumlu tutulacaktir ve kim tekrar hangi parayla hacci kaza edecektir?

Bilinmelidir ki Kur’an’in öngördügü ibadetlerin sahsiligi prensibini çignemis olmasi, mükellefin yükümlülügünü önemsizlestirmesi, “hac simsarlarina” firsat vermesi, dinin duygulari sömürmesi, hakikat ile bagdasmayip aldatici olmasi ve benzeri sebeplerden dolayi vekâlet hacci kabul edilemez.  (Devam edecek…)

Selam ve muhabbetlerimle…
BESIR ISLAMOGLU

(Bu yazida yer alan fikirler yazara aittir. Hikmet Akademisi’nin bakis açisini yansitmayabilir.) 

YAZARA AİT BÜTÜN YAZILAR
1 Resu ve Kitap ile İlgili Bitmeyen Münakaşalar2 MÜSLÜMANLAR CEHENNEME GİRİP TEKRAR ÇIKACAK MI?3 ESKİ ÇAĞLARIN TASAVVURU İLE KUR’AN ANLAŞILMAZ4 KUR’AN’IN DOĞRU ANLAŞILMASINDA MECAZ, TEŞBİH VE TEMSİLİN ÖNEMİ5 Müslüman Geçinenler Nerelerde Yanlış Yaptı?6 Kitle Kültürü Manipülasyondur7 MUHAMMED AS’IN GERÇEK SÜNNETİNİ/YOLUNU, ANCAK KUR’AN’DAN ÖĞRENEBİLİRİZ8 Sorun Dindemi, Dini Yanlış Anlamadamı?9 ALLAH TASAVVURUMUZ, DİN ANLAYIŞIMIZI BELİRLER10 KUR’AN BEŞ TEMEL ÜZERİNE BİNA EDİLMEKTEDİR11 İNSAN OLMANIN ÖLÇÜSÜ,AHLAKTIR.12 GECEYI KADIR YAPAN KURANDIR13 INSAN OLMAK ISTIKAMET ÜZERE OLMAKTIR14 Hesap Vakti Yakindir; Ölümle Baslar15 Seytan Neyimiz Olur?16 Musa (as) Ile Bir Kul Yolculugunda Verilen Mesaj17 Harut Ve Marut Kissasinda Verilen Mesaj18 Cinlerin Mitlestirilmesi (5) 19 Cinlerin Insan Anlaminda Kullanilmasi (4)20 Ayetler Baglaminda Cin Kavrami (3)21 Cin Kavramini Hurafelerden Arindirmak (2)22 Ins ve Cin Terkibi Ne Demektir? (1)23 Tasavvuf Ilmi Ve Tarikat Dinciligi (2)24 Tasavvuf Ilmi Ve Tarikat Dinciligi (1)25 Insani Kölelestirmek En Agir Suçtur 26 Dua-Kader-Imtihan Iliskisi (Dua kaderi degistirir mi?) 27 Elestirilerde En Büyük Sorun, Ahlaksizliktir28 Kitap'i Dogru Tanimak29 Illet/Sebepler Degistiginde Hükümler De Degisir30 Kurban Sadakasinin Güncellenmesi Zorunludur31 Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir Haccin Vakti (Hac Aylari)32 Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir 33 Din Ögrenmede Kistas Nedir?34 Kur' an-i Reyi Ile Tefsir Edenler Kafir Olur Mu?35 Tenkit, Bir Tezin Dogrulugu Için Zaruridir; Ancak Cedele Dönüstürülmemelidir36 Dava, Hakka Riayet Etmekle Kazanilir37 Geceyi Kadir Yapan, Kur'an'dir38 Salatin, Namazla Iliskisi Üzerine?39 Kur'an'in Maksat ve Misyonu, Sorun Çözmektir40 Kur'an'da Ne Aradiniz Da Bulamadiniz? 41 Toplumda Allah'in Dini Yerine "Karma? Dinler Tercih Edilmektedir. Siz Hangi Dini Seçtiniz?42 "Kur'an Bize Yeter? Üzerine Yapilan Tartismalar43 Sirk Kosmanin Temel Nedeni, Allah'a Olan Güvensizliktir44 Imanlarina Zulüm Bulastirmayanlar Ancak Güvendedir 45 Haddini Bilmek, Insan Olmanin Temel Sartidir46 Hakikat, Batini Yollarla Ögrenilebilir Mi? 47 Din Üzerinden Yapilan Zulümler48 Zulüm Devam Ediyorsa, Tövbe ve Helallesme Anlamsizdir49 Gençlik Niçin Islam'a Mesafelidir? (Enes Kara ve benzer durumlar üzerine)50 "Kabir Ehlinden Yardim Isteyiniz?! "Allah Ile Beraber Baska Bir Ilah! Öyle MI??51 Kimin Isigiyla Nurlaniyorsunuz?52 Hangi Unsurlar Sirke Götürür?53 Islam, Kisi Odakli Degil, Ilke Odakli Bir Sistemdir 54 Kur'an'in Dogru Anlasilmasina Yönelik Sorun, Zihniyet Sorunudur55 Erdemli Toplum Nasil Olusur?56 Islam’da Ilkeler Kadim ve Bakidir, Içtihat Ise Hadis ve Konjonktureldir57 Siyaseti Dinlestirmek ve Dini Siyasallastirmak Üzerine?58 Sünnete Kimler Daha Baglidir?59 Ehl-i Sünnet Bir Koalisyondur; Homojen Bir Yapi Degildir60 Aliya Izzetbegoviç’i Mütefekkir Kilan Faktörler61 Allah Hakkinda Delilsiz Konusmak, Ona Iftira Atmaktir62 Resulullah As’dan Sonra Yasanan Hadiseler, Onun Mesajini (Yolunu) Degistirmistir/Saptirmistir -2-63 Resulullah As’dan Sonra Yasanan Hadiseler, Onun Mesajini (Yolunu) Degistirmistir/Saptirmistir -1-64 Hak Gaspi, Ibadetlerin Kazancini Tüketir65 Ahlakin Sarti Kaçtir?66 Her Iyi Müslüman, Ayni Zamanda Iyi Insandir67 Kurban Ibadetini (Kurban Etmeden!) Dogru anlamak -2- 68 Hayvanlar Ihtiyaç Üzerine Kesilir; Gelenege Kurban Edilemez -1-69 Kur’an’in Hükümlerinde Tahrifat Yapmak, ?Dine Karsi Din? Uydurmaktir -6-70 Kur’an’in Hükümlerinde Tahrifat Yapmak, ?Dine Karsi Din? Uydurmaktir -5-71 Dinde Tahrifat Yapmak, Apaçik Bir Bühtandir -4-72 Dinde Tahrifat Yapmak, Apaçik Bir Günahtir -3-73 Dinleri Ile Ilgili Uydurduklari Kendilerini Aldatmisti -2-74 Dinleri Ile Ilgili Uydurduklari Kendilerini Aldatmisti -1-75 Insan Hayatinin Güvencesi Kisastir76 Insanca Yasamanin Ön Kosulu, Nesil Emniyetidir77 Er Kisi Niyetine78 Buhari’nin ?Camiu’s-Sahih? Adli Eserinin, Kur’an’la Esitlenmesi Çabalari Üzerine79 Akilla Temellendirilmeyen Iman, Koftur -2-80 Vahiy ve Akilla Temellendirilmeyen Iman, Koftur -1-81 Güçlünün Yaninda Yer Almak82 Mesafe, Maske ve Temizlik Sadece Coronavirüse Karsi Degil83 Müslümanlar Kimlik Krizi Mi Yasiyor; Yoksa Sahte Kimlik Mi Tasiyor?84 Ibn Rüsd Müktesebatinin Temeli Akildir85 Imam Gazali’yi Dogru Anlamak86 Bilim Gelistikçe Din Tasavvuru Da Degisir87 Dava Sahipleri Nerdesiniz? 88 Sahitlik, (Sehitlik), Hak ve Adaletin Gerçeklesmesi Içindir89 Görevimiz ?Iman Sorgulamak? Degil, Zulmü Sorgulamaktir90 Kaluu Bela Allah Ile Ahitlesmektir. Bakin Nasil!91 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (6)92 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (5)93 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (4)94 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (3)95 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (2)96 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (1)97 Dini 21. Asrin Akliyla Anlamak / Yorumlamak
YORUMLAR

YENİ YORUM YAP
güvenlik Kodu
EDİTÖRDEN
Bizimle sosyal ağlarda bağlantı kurun!