Egitim-Ögretime Dair Farkli Bir Yaklasim?

Egitimin serencamini ve son yirmi yilda gelistirilmeye çalisilan sistemlerin bir türlü istenilen düzeyde islevsellik...
Egitim-Ögretime Dair Farkli Bir Yaklasim?
Abdulaziz TANTIK
Abdulaziz TANTIK
Eklenme Tarihi : 20.11.2022
Okunma Sayısı : 1070

Türkiye ölçeginde egitimin vizyonu…

Egitimin serencamini ve son yirmi yilda gelistirilmeye çalisilan sistemlerin bir türlü istenilen düzeyde islevsellik kazanmadigini egitimle ilgisi olan her kesin bildigi ve nedenlerini merak ettigi bir husustur. Egitime dair yeni bir yaklasim gelistirilmedigi sürece de bu durumun degismesine sebep bulmak imkân dâhilinde degildir. Egitim ve ögretim meselesi, bir ölüm kalim meselesi haline dönüstürülmeden ve onu ideolojik angajmanlardan kurtarmadan bir çözüm bulmak muhaldir.

Egitimde verilen arayi da dikkate alarak yeni bir yaklasim ile gündemi yeniden egitimin niteligine çevirmek mümkün olabilir. Bu yüzden bu satirlari karalamayi bir vecibe olarak düsündüm. Neler yapilabilecegini ise maddeler halinde ve kisa biçimi ile degerlendirmeye çalistim.

Mevcut egitim algisini düzeltmek adina…

1- Egitimin niteligini çogaltmak…

Egitim ögretim meselesi, nitelik meselesi ile birebir iliskili bir durumu içerir. Nicelik baglaminda egitim ve ögretimi düsünmek büyük bir yanilgi olur. Mesele, çok bilmek degil, çok iyi bir sekilde anlamayi öncelemektir. Anlamayi öncelemek ise niteligin çogalmasina imkân taninmasi anlamini tasir. O zaman, klasik edebiyat haline dönüstürülmüs,’ eski egitim sistemini ezber egitim sistemi’ olarak taslayarak yeni sisteme övgüler dizmek yerine, çocuklarin egitiminde anlami ve anlamayi önceleyecek neler yapilabilir. Buna yönelik bir zihni faaliyeti hayata geçirmekte yarar var.

Meselenin en temel sorunu, egitimde ve ögretimde bir yöntem eksikligidir. Bir elestiriyi, degerlendirmeyi yapabilmenin yolu, bir yönteme sahip olmaktan geçer. Ileri sürülen bir degerler dizinini, bir öncülü, bir ilkeyi ancak yöntem üzerinden anlamlandirabilir ve elestirebilir kivamda anlamak mümkün olur. Usul bilgisi lise düzeyinden baslayarak ögretilmeli ve üzerine çokça durulmalidir. Mukayese bir egitimin olmazsa olmazidir. Bu durumu gerçeklestirecek olan sey ise iki seyi mukayese yaparken neye istinaden yapilmasi gerektigi konusundaki zihni açikliktir ve yöntem bilgisine sahip olabilmektir.

2- Egiticilerin niteligini artiracak bir Formasyonun imkânini aramak…

Egitim ve ögretim ancak egiticilerin iyi vasfi ile netice alinabilir bir olgudur. O yüzden egiticilerin gelistirilmesi, derinlestirilmesi ve ögreticiliklerinin artirilmasini saglamak bir egitimin olmazsa olmazi olarak önümüzde durmaktadir. Yüksek lisans düzeyi ile birlikte yöntem üzerine egitimin en üst düzeyini ögretmek ve beklemek bir hak olarak egitim neferlerinin omzunda bir nisan olarak yer almalidir.

Egitimcilerin egitici yönleri gelistirilmedigi sürece egitimde sonuç elde etmek muhaldir. Bu yüzden egiticilerin kendilerini mesgul edecek her seyden azade kilinmalari saglanmali ve sadece egiticilige yönelecekleri bir zemin sunulmalidir. Buna ragmen egitici vasfini yitirmis kisilerin yenileri ile degistirilmesi de elzem olur. Egitici ise iyi egitim sahibi hocalar ile saglanabilir. Bu noktada üniversite hocalarinin gelismeleri ve derinlesmeleri, sahip olduklari alanla ilgili nelere muktedir olduklari da dikkate alinmalidir. Silsile yolu ile bu konuda dogru adimlar yeni bir egitim Formasyonu için sarttir.

3- Düsünmeyi saglayacak bir egitimin arayisi içinde bulunmak…

Düsünmek basli basina bir olaydir. Düsünebilmenin yetisini gösteren her ögreticiyi ciddiye almak ve ona gereken önemi vermek birinci derecede elzemliligi gösterir. Iyi egiticiye gösterilecek önem ve verilecek imkân ile takdir edilen bir durum oldugunu göstermek, iyi olmaya yönelik bir ilgiyi üretir. Düsünmeyi saglayacak olan sey ise, elestirel tutumun içsellestirilmesidir. Insanlar korkmadan bir konuda görüs beyaninda bulunuyorlarsa ve dikkate alindiklarinda daha rahat düsünmeye baslayacaklardir. Iste bu yüzden elestirel düsünmeye yönelik baskiyi ortadan kaldirmanin kendisi iyi düsünme açisindan zorunlulugu içerecektir.

Sigligin ve hizin olusturdugu egitimde durmanin ve derinlesmenin saglanmasi açisindan neler yapilabilir?

Her sey insan zihnine bocalama düsmektedir. Insan varliginin olusumunu saglayan her sey ile bir alabora hali yasamaktadir. Durmak, durulmak, durgun olarak olup bitenin neligini anlamak ise derinlesmeyi saglar. Derinlesmenin en önemli yöntemi, bir seyi alel acele degil, beklemeye alarak onunla gerçekten yüzlesmek ve hakkinda yeterli düzeyde bir karara sahip olduktan sonra konusmaya baslamaktir. Bunlarda asagida maddelestirilmistir…

1- Kavramlarin incelenmesi ve derinlemesine algilanmasi için yapilacak egitimsel çalismalar…

Dil ve dile dayali kavram çalismasi, derinlesmenin temelini insa eder. Dili bilmeden, kavrami anlamadan, kavramin tarihsel sürecindeki degisimleri fark etmeden bir kavramin yapisini ortaya çikarmak zor olacaktir. O yüzden kavramin derinligini elde edecek bir çalisma esasa taalluk eder. Dil ve kavram iliskisi kadar, kavramin o dilde kazandigi gücün ve derinligin anlamini kesfetmekte o derece önemlidir. Bir kavram üzerine serbest çalismalar yapmak, zihni özgür kilarak o kavrama yeni anlamlar yüklenebilir mi, yüklenemez mi meselesini tartismaya açmak, yeterli düzeyde bir kavram çalismasinin alt yapisi açisindan önemli bir olguyu isaret eder.

2 Durmanin ve sabirla, hikmetle ve istekle ögrenme azminin çogaltilmasi…

Durmak, anlamin kendi tezahürünü kaçirmamak anlamini tasimaktir. Kavrama yönelik eldeki verilerle acele karar vermek, kavramin yeterli düzeyde anlasilmasinin önündeki engeldir ve kavram ile ilgili kolayca bir aldanisa yönelmektir.  Sabir ve hikmet ise zihnimize üsüsen seyleri belirli bir zemin üzerinden zihnimizde tartismadan onlari varliga çikarmamayi içerir. Sabir, anlamin olgunlasmasini ve kavramin kendisini açmasini saglar. Hikmet ise, kavramin yolunu, yordamini, yönünü belirleme konusunda bir zihni derinlik saglar. Her kavram bir dünyadir. Bu salt bir slogan degil, hakikatin kendisi olarak düsünülmeyi hak eden cinsten bir ilkedir.

3 Dis dünyadaki çekici ve cazibeli bir dünyadan içe dönmeyi ve içsellesmeyi saglayacak egitime geçisin saglanmasi…

Sürekli disa dönük bir benligin sorunu kendi içini unutmasidir. Kendini unutan bir zihin ise disi kendisine nasil sunuluyorsa öyle algilar. Hâlbuki ögrenilen bir seyin iç dünyamizda bir karsiligi olusmadigi sürece o seyi anlamis sayilmayiz. Anlamadigimiz bir seyi ise ögrenmis olmayiz, ögretilmis oluruz. Ama bu ögretilme belirli bir amaci tasiyabilir. Ve sen buna karsi korunaksiz kalirsin. Iste bu yüzden kisinin kendi içine dönmesi, kendisine sunulan egitimi, kendi iç dünyasinda tartmasi, tartismasi, sonra da onu anlamli kilarak varliginin temeli olarak yeniden insa etmesi saglanacak bir egitime imkân verilmelidir.

Özel ve genel ilgilenmenin nasilligi meselesi ve üzerine düsünceler gelistirme arayisi…

Özel ilgilenme ile genel ilgilenme arasinda metodik bir fark vardir. Özel ilgilenmede öznel bir durum söz konusu ve kisiye özel bir yaklasim gelistirme zorunlulugu vardir. Genele yönelik egitimde ise nesnel bir egitimi öncelemek asli bir durumu ihtiva eder. Genel, birden fazla kisiye ayni sekilde yapilacak egitim anlamini tasir. Bu da ayni temeli her kese vermeyi içerdigi için nesnel bir algiyi ve kavrayisi öne çikarmayi basarabilmelidir.

1- Özelde ayni ilgiyi tasiyan kisilere ilgilerinin derinlesmesini saglayacak okumalar yapma ve okumalarinda eslik etme…

Bu noktada konu bazli okumalar ve bu konu bazli okumalar için genel bir okuma sürecini bitirmeyi hedef olarak ortaya koyulmalidir. Bir konuda yeterli bir derinligi saglayan kisi eger onu kendi öznelinde de kavramissa, baska özel konularda kisinin nasil bir okuma yapmasi gerektigi konusu açiklik kazanacagi gibi derinlesmenin kendine has yöntemini de idrak etmeye vesile olacaktir. Özellikle, derinlesecegi konunun usulünü dogru bir sekilde ögrenmelerini saglamak ve muhakkak bir yöntem üzerinden gelisimi saglamaya yönelik çalismalar yapmak elzemdir. Derinlesme bir yöntemi içermelidir. Hatta kisiye öyle bir özgüven verilmeli ki kendisi de kendine has bir yöntemi kurabilecek zemine dair çalismalar yapmayi düsünmeli ve bu konuda destek alacagina olan güveni saglanmalidir.

2- Genel ilgilenmelerde ise dogru bilinen yanlislara dikkat çekilecek seminer ve konferanslarin düzenlenmesi ve bir idrak çogalmasi saglamaya çalismak…

Genel geçer kurallar, propaganda araciligi ile topluma siringa edilmektedir. Insanlar bugünün kosullari içinde sosyal medya araciligi ile ve popüler kültür sayesinde bir sürü seyi bildigini sanmakta ve yanlis birçok dogruya sahip olduklarini düsünmeye devam etmektedirler. Iste bu konularda yeterli ve ikna edici bir zemin üzerinden konferanslar, paneller ve sempozyumlar yapilabilir. Bunun saglayacagi verimli bir zihni zemin üzerinden yanlis algilar dogru algilar ile degismeye hazir hale getirilebilir. Çaba ve gayret olmadan herhangi bir seyin degisime ugramasi beklenmemelidir.

3- Belirli okullarda edebiyat ve felsefi okumalar esliginde anlam arayisina zemin olusturma…

Edebiyat ve felsefi okumalari, anlam arayisinin temelini kurma anlamini ihtiva ederler. Bu yüzden edebiyat üzerine çalismalar, okumalar, edebi metinleri yazmaya yönelik tesvikler ve tedbirler ise yarayacak olgulardir. Ama bunlari, sosyal degisimin temelini de dikkate alan bir bakis üzerinden yapilmasini saglamak ve an ile irtibatli anlamin gelecege dönük vizyonunu da dikkate sunularak yapilmali bu çalismalar…

Böylece bütüncül bir zeminde egitimi derinlestirme ve unutulan kavramlar olan; dava, dava adamligi, dava suuru gibi kavramlarin yeniden hayatimiza girmesine imkân tanima ve gençlerin ‘bir beklenti içinde olmadan’ yasamin anlami ve burada olmanin imtihanini geçerek gelecege dönük bir ilginin gerçeklesmesine katki sunmak saglanabilir. 

Sorumlu, müdrik, davasi olan, anlam arayisini hayatinin sebebi kilan insanlarin varligini kalici hale getirerek insanlik ölçeginde iyinin, güzelin ve dogrunun egemen olacagi yeni bir dünya kurulmasini saglayacak güzel ve bereketli islere katki sunulmasina zemin olusturmasi hedefine katki verilebilir…

Not: Bu yazi 17.11.2022 tarihinde turkish.aawsat.com sitesinden alintilanmistir, yazinin orijinali için asagidaki linki tiklayiniz.

https://turkish.aawsat.com/home/article/3991786/abdulaziz-tantik/e%C4%9Fitim-%C3%B6%C4%9Fretime-dair-farkl%C4%B1-bir-yakla%C5%9F%C4%B1m%E2%80%A6

Bu yazida yer alan fikirler yazara aittir. Hikmet Akademisi’nin bakis açisini yansitmayabilir.

YORUMLAR
YENİ YORUM YAP
güvenlik Kodu
EDİTÖRDEN
Bizimle sosyal ağlarda bağlantı kurun!