Gün Olur Insana Bedel penceresinden bir seri yazi kaleme alinacaktir. Bu yazilar düsünce üretebilmeyi amaçlamaktadir. Diger bir ifadeyle insani sikici yapabilmeyi hedef olarak belirlemis bulunuyoruz.
Insan sikici bir sey!
Iyi ki “sey” diye bir kelime var! Matematik ilmi, vakta ki sey= x dedi insanoglu agir bir yükten kurtuldu…
Konumuza giris yapmanin zamani geçmeden bir yerden baslamak lazimdi. O yüzden “insanin” sikici bir sey oldugunu ileri sürmüs olduk.
Meçhul, karmasik, karisik, bunalimli… Bu kelimeler bile basli basina keyifli!
Hem sikici hem de keyifli olmak… Garip…
Velhasil…
Insan bütünleninceye kadar çözümlenemezdi… Bunun için de zaman kendinden çok sey eksiltti1… Insanin çözümlenmesi bahsine gelince, iste burasi, dogasi geregi, biraz muamma olmak zorundaydi2. Insanin tarifinde anlasmaya çalismak gereksiz ve hem de çok gereksiz… Insan kendi cehaleti için kendisine olabildigince sorular sormakta özgürdür. Bazi sorulari cevapsiz kaldi diye yerlerde sürünmesi için aceleci olmak da bir baska tuhaflik. Hadi umut verici bir cümle kuralim: yeryüzünde gelisen maddi ve manevi kültün öznesi süphesiz insandir. Insan toplamda bunalimda oldugu için akil yürütmeye siginir. Akil yürüttükçe de isin keyfini fark eder. Akil yürütmek, hayati kolaylastirmak için “ alet” üretmeye benzer. Üretkenlik çesitlilik arz ettikçe, üretebildigi kadar çözümlenir. Daha normal bir deyisle insan, fikir ürettikçe bunalimindan dogmaya baslar. Bunalim kelimesini iki kez kullaninca iyi bir “seymis” gibi anlasilmasin. Tam aksine bunalim iyi bir seydir! Insan zaten iç içe geçmis zorluklardan3 yaratildigi için zorluk ona yüklenen kaderdir. Kaderini “dogmaya devam ederek” kendisi tamamlar. Böylece en güzel yaratilisa erisir4. Insanin gelismesi “homo sapiens” adiyla anilmasi temelinde, çalismasina (ameli) baglandi. Yani insanin kaderi kendi boynuna dolandi. Kiyamet günü önüne açilmis bir kitap olarak da bulacaktir5. Insan ne kadar akla uygun davranmissa kitabindaki kisi de o kadar ahlakli olacaktir. Genel yargilanmadan evvel kendi eylemlerini yargilamis oldugu için de ahlaklidir. Bütün bu özellikleri onu “sikici bir sey” olmaktan kurtarmaz.
Sömürülenlerle sömürenler arasindaki iliskiye dini dayanaklar bulmaya çalisan ahlaksizlarin çözümleyici insandan nefret etmeleri bosuna degilmis…
Bu kadar sözü bir yere getirmeye çalismak da sikici. Sikiciligi bir sir gibi saklamak kötü oldugundan INSAN SIKICI BIR SEY iken bu özelligini yitirdigi için hayat olabildigince kötü. Uysal ve köle ruhlu olanlarin sikici kimlikler edinerek bunalimlari yorumlayamadiklarini ve beyinlerde yeni bunalimlar olusturamadiklarini görmek büyük bir talihsizlik. Bir insanimsi düsünün ki yolda sadece yürüyor… Derken bu insanimsi sey birden kendisine çizilen yoldan çikmaya basliyor. Yoldan çiktigini nasil anliyoruz? Sorunlarin farkina varisindan! Sorunlari fark ettikçe sorular sormasindan! Bütün bunlar neden oluyor? Bütün bu olanlarin bir anlami var mi? Sorumlusu kimdir? Nedenleri nelerdir? Bir çikis yolu var midir? Benim, ailemin, dostlarimin, memleketimin basina neler gelecek? Sokaktaki insanimsi, sorunlari fark edip soru sormaya baslayinca insan olmaya basladigini fark eder…
Insansilardan insan çikaran alt yapi bunalimdir! Ciddi bunalimlarla yüzlesen düsünürler, önderler, bilginler bu yüzden en üst kimlikten insanlardir. Tarih bu “üst kimlikli” nice sikici insana taniklik yapmistir. Üst insanlarin hayatlarinda eziyetlerin olmasi, örnegin hapse girmeleri, sürülmeleri bir tesadüf degildir. Tarihi dönüstüren eserler incelendiginde, bu anlamli eserlerin bunalimlari insanin gelisimine eviren sikici insanlara ait olduklarini görürüz. Tarihi süreçleri akilla anlayan bu dahi insanlar bunalim zamanlarinda ortaya çikan Allah vergisi yüce insanlardir.
Düsüncede derinligin yakalandigi dönemlerde “Mesihçi” yaklasimlarin azaldigini görüyoruz. Düsüncenin zemini siglastikça da Tanri adina sömürünün ve kölelestirmenin filizlendigini görmek gibi…
GÜN OLUR INSANA BEDEL penceresinden bir yazi serisi kaleme alacagimizdan bahsetmis ve düsünce üretebilmeye katki vermeyi amaçladigimizi ifade etmistik. Zira “tefekkür” akilli olmak gibi, farz kilindi. Akla dayali bir yolculuga çikmak, insana dair baska baska yerlerden bakarak fikirler üretebilmek… Düsünce üretmek…
Düsüncenin kendisi de sikicidir üstelik! Kolayciligin aksine zor… Güdülmenin aksine zor…
Nesnel dünyanin kavramlar, yargilar, kuramlar vb halinde yansitildigi sorunlarin çözümüne bagli etkin bir süreçtir düsünce… Düsüncenin kendi kökleri ,isleyis tarzi ve sonuçlari açisindan “toplum” ile mutlak bir baginin olmasi ona daha farkli boyutlar kazandirmaktadir. Düsünceyi Formüle eden sikici insanlar her zaman var oldular ve olmaya da devam edeceklerdir. Düsüncenin zenginlesmesini isteyen Yaratici “sözün ortaya çikmasini”, “sözlerin tamaminin dinlenmesini” arzu ettiginden “en iye söze uymayi” bir düsünce silsilesi olarak tamamlamaktadir6. Buradan hareketle hangi dünya görüsüne sahip olularsa olsunlar fikir veya düsünce sancisi çekenlerin “toplam söze” katki verdiklerini görmek Allah’in insanlik için merhameti olarak algilanmalidir.
Sonuç olarak,
Insan sikici bir sey ve ne mutlu o sikici insanlara!
_________________________________________________
DEPREM DİRENÇLİ KENTLER İÇİN BELEDİYELERDE YENİDEN YAPILANMA (3)
Sükrü ÖZHAN