Sudan’ı Kimler Karıştırıyor?

Sudan’daki son çatışmaların arkasındaki dinamikleri, tek bir sebebe bağlamak doğru değildir. Bu çatışmalar, çok katmanlı bilinçli bir stratejinin parçasıdır. Çatışan taraflardan biri ‘’Hızlı Destek Kuvvetleri’’ (HDK) diğeri BM’nin kabul ettiği uluslararası meşruiyeti olan Sudan Ordusu’dur.

Burada çatışan taraflar hakkında kısaca bilgi vermekte fayda vardır. Sudan Ordusu’nun lideri, General Abdülfettah el-Burhan’dır. 2019’da, Ömer el-Beşir’in devrilmesinden sonra, geçici askerî yönetimin başına geçti. Ancak 2021’de, Sivil Hükümete karşı darbe düzenleyerek yönetimi tamamen ordunun kontrolüne aldı.

Hızlı Destek Kuvvetleri’nin lideri, Muhammed Hamdan Dagalo’dır. Resmi olarak 2013’te, dönemin Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir tarafından kuruldu. El-Beşir’in büyük bir siyasi hatası olarak kurulan örgütün kökeni, aslında 2000’li yıllara dayanır. Kuruluş amacı, Darfur’daki isyanları bastırmaktı.

Hızlı Destek Kuvvetleri, yakın zamanda ülkenin Batı Sudan'daki önemli askeri kalesi olan El-Faşir'i ele geçirdi. Ardından İsrail vahşetini aratmayacak katliamlar yaptı. Birkaç Sudanlı akademisyeni dinledim. Onlar: ‘’Hızlı Destek Kuvvetleri dış destek almadan bu katliamları yapamaz’’ diyorlar.

Peki, bu dış desteği kim veriyor? diye biraz araştırdığımızda Sudanlı akademisyenleri teyit eden İsrail ve BAE karşımıza çıktı.

Nitekim Amerikan merkezli düşünce kuruluşu olan’’GF’’de yayınlanan bir yazıda:‘’Abu Dabi, reddestse de, uydu görüntüleri, silah izleme ağları, BAE’liği Sudan’a aracılar kanalıyla silah sevkiyatları yaptığını defalarca tespit etti’’ (GF 4 Kasım 2025) Araştırmayı biraz daha derinleştirdiğimizde ‘’GF’’nin bahsetmediği BAE’nin yalnız olmadığını, ortağının İsrail olduğunu görüyoruz.

29 Ekimde ‘’Karanlığa Küfretmek Yerine Bir Işık Yakmak Mümkün mü?’’ başlıklı yazımızda BAE’liğinin topraklarında İsrail’e yer tahsis ettiğini yazmıştık. BAE’ğinin Afrika faaliyetlerini takip ettiğimizde İsrail ile ortak hareket ettiğini fark ettik. Zira BAE’nin Afrika genelinde genişlettiği finansman şirketleri, İsrail firmalarıyla dolaylı işbirliği yapıyorlar.

İsrail, Jeopolitik önemi yüksek olan Kızıldeniz’i, BAE’liği ile kontrol etmek istiyor. Çünkü küresel deniz ticaretin yaklaşık %10'nu Kızıldeniz’den geçiyor. Böylece BAE’liğini kullanarak stratejik kaynakları güvence altına alıp, jeopolitik bir oyuncu olmaya çalışıyor.

Yatırım yapılan ülke ve sektörlere kısaca baktığımızda: Sudan ve Kongo'da madenciliği, Somaliland ve Puntland’ta liman geliştirdiğini görüyoruz. Eritre'den Mozambik'e lojistik merkezleri kurmuş ve Zambiya ve Zimbabve'de arazi alarak tarım faaliyetleri yürütüyorlar.

Bütün bu etkileşimlerden şöyle bir model ortaya çıkıyor: BAE-İsrail ikilisi, ticari faaliyetler ile paramiliter grupları harmanlayarak bir tür gri bölgeler yaratmışlar.

BAE-İsrail ikilisi, Sundan’da ‘’HDK’’ ile adeta bir patron-müşteri ilişkisi kurmuş. Aslında bu ilişki 2023 iç savaş öncesine dayanmaktadır. ‘’HDK’’ 2017'de BAE adına Yemen'e paralı asker olarak gönderilmiş ve büyük katliamlar yapmışlardı.

Toparlayacak olursak; başlıktaki sorumuzun cevabı, İsrail-BAE ikilisi, Sudan'ı karıştırıyor. Darfur'daki el yapımı altın madenciliğinin çoğunu bu ikili kontrol ediyor. Bu kontrolü kaybetmemek için, bölgeyi terörize ederek Sudan’ın kanını akıtıyor, kaynaklarını talan ediyorlar.

Yazının orjinali için bakınız:https://www.milatgazetesi.com/sudani-kimler-karistiriyor

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Hikmet Akademisi'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.