Narsizm Gemisi

Dünyadaki en degerli varlik benim benden daha degerli hiç kimse yok sorusuna sizin cevabiniz ne olurdu? Dr. Twenge 1950’den 2000’li yillarin basina kadar bu soruyu üniversitede dersine girdigi tüm ögrencilerine sormus. Bununla kalmamis kitleyi genislettirip ergenlik dönemi baslangicindaki gençlere de ayni soruyu yöneltmis. Elli yildan fazla bu soruyu bikmadan usanmadan sormaya devam etmis ve iki milyon kisilik dev bir anket havuzu olusturmus. Aslinda olusturdugu havuz Amerika’nin yakin tarihine yönelik çok ciddi bilgiler elde etmemizi sagliyor. 1950 yilinda Amerika da evet dünyadaki en degerli varlik benim diyen gençlerin orani %12 iken, bu oran 30 yil gibi kisa sürede 1980 yilinda %80'ne çikiyor. Daha sonraki yillarda ilerleyis devam ediyor ve 2000'li yillarin basinda oran %97 düzeyine ulasiyor. Bu bilgilerin tümünden Dr. Twenge "Ben Nesli" kitabinda detayli olarak bahsediyor. Aslinda kitap narsizm ve narsist kisilik özelliklerinden bahsediyor. Yazinin basinda sordugumuz soruya evet diyen kisi aslinda narsist yapisini tescillemis oluyor. Bu tescil ile olay farkli bir boyut aliyor. Narsist yapidaki birey sadece kendine degil toplumun tamamina da etkiyor. Bireyin degisimi topluma etkiyor ayni zamanda toplumun degisimi de bireye etki ediyor. Bu esasinda çift yönlü birbirini tamamlayan süreç yumagi. Narsizm yükselisine parelel olarak Amerikan toplumunda bosanma oranlarindaki degisim neredeyse ayni çünkü tahammül üzerine ve karsisindakine katlanma, sabir gösterme, kötü yanlarini degilde iyi yanlarini görme olarak adlandiracagimiz evlilik sözlesme metni narsist bireyin kisiligi ile taban tabana zit bir olgu.

Bu olguyu en güzel Sezai Karakoç özetliyor "Biz tek tek az degiliz, birlikte çok degiliz".  Aslinda kisi tek basina bir deger rabbimiz bunu "Esrefi Mahluk" kavrami ile yüce kitabimizda bizlere bildiriyor. Fakat bu diger insanlardan çok daha özel oldugumuz en degerli oldugumuz, mükemmellik iksiri içtigimiz, hatasiz oldugumuz, olaganüstü güçlere sahip oldugumuz baskalarinin haklarini istedigimiz gibi çigneyecegimiz, toplumu hiçe sayip basimiza buyruk hareket edecegimiz, kimseye yaptigimiz eylemlerden dolayi hesap veremeyecegimiz anlamina gelmez. Bu nokta toplumumuzda ebeveynlerin çocuklarda yanlis bir algi olusturdugu kanaatindeyim. Çocuklarina sen degerlisin kimsenin seni üzmesine izin verme yerine sende degerlisin iletisime geçtigin, diyalog kurdugun diger insanlarda en az senin kadar degerli kavramsal çerçevesini çizmeleri gerekli. Aksi taktirde "Ben aga sen, aga bu inegi kim saga" paradoksu olusmakta aga ve maraba hep birlikte çiftlik çalisanlari ile birlikte iflasa sürüklenmektedir.

Twenge dünyadaki en degerli varlik benim daha degerli varlik yok sorusuna evet diyenlerin Amerikan toplumunu iflasa sürükledigini toplumda artik disaridan baktiginda çok özgüvenli sekli semali düzgün adeta sisirilmis balonlari sokakta dolastigini, bu balonlari en küçük bir tökezlemede hizlica söndügünü bize bildirmektedir. Tek dogru kendisinin oldugunu düsünen tanrinin yeryüzündeki yegane temsilcisi gibi kendini gören karsi taraf ne yaparsa yapsin sonucun kendi istedigi gibi olmasini isteyen empati yoksunu, farkindalik fakiri ego krali yiginlar kendi benliklerinde bogulurken yasadiklari toplumu da batakliga çevirerek hayati insanlara dar ediyorlar. Hayat anlamsiz bir hal aliyor ve anlamsizlasan bir hayati yasamaktansa ölümü tercih eden bireyler meydana geliyor. Sonuç olarak; Twenge kitabini okudugumda ülke olarak Amerikayi psikolojisi ile, ekonomisi ile, sanati ile, yasam tarzi ile sanki motomot taklit ediyormusuz ve onlarin yasadiklarini yakin bir zamanda kötü sekilde tecrübe edecegimiz hissine kapildim. Umarim biz böyle olmayiz tabiî ki ötekinin hakkini gözeten ve herkesin Esrefi Mahluk oldugunu kimsenin kimseden üstün olmadigi düsturunu çocuklarimiza asilayip bunu da hayatinizda uygularsak aksi taktir de milyonlarca narsistle ayni gemide nasil birlikte batacagimizi izliyor olacagiz.

Bu yazida yer alan fikirler yazara aittir. Hikmet Akademisi’nin bakis açisini yansitmayabilir.