Din Ögrenmede Kistas Nedir?

Hangi alan/dal/meslek olursa olsun, onu ögrenmenin bir takim ilkeleri, kurallari ve kriterleri vardir...
Din Ögrenmede Kistas Nedir?
Beşir İSLAMOĞLU
Beşir İSLAMOĞLU
Eklenme Tarihi : 14.06.2022
Okunma Sayısı : 836

Hangi alan/dal/meslek olursa olsun, onu ögrenmenin bir takim ilkeleri, kurallari ve kriterleri vardir. Mesela, Fen bilimleri ile ilgili matematik ve deney kriterleri kullanilarak dogru sonuçlara varilir. Din ögrenmenin de ilkeleri, kurallari ve kriterleri vardir. Din ile ilgili dogru sonuçlara ulasmak için de dini gönderen Allah’in kevni ve yazili ayetlerini kriter/kistas kabul etmek gerekir.

Yer ölçmenin kistasi (mizani) nasil metre ise, agirlik ölçmenin kistasi nasil kilo ise, Fen bilimlerinin kistasi deney ise, dini dogru anlamanin kistasi da Allah’in ayetleridir. Allah, “sizin için mizani koyduk” buyururken, her isin ölçülü/kuralli yapilmasini istemektedir. Dolayisiyla din ögrenme konusunda kuralsiz, kistassiz, mizansiz, ölçüsüz hareket edersek, Allah dini yerine baskalarinin dinini yasamis oluruz ki bunun da faturasi agir olacaktir.

Dini anlama konusunda -Resulullah as sonrasi- genellikle iki ana yöntem/usul, kriter kullanilmistir. Birinci yöntem, tamamen rivayetlere dayali, adeta rivayetlere teslim olmus yöntemdir ki dogru veya yanlis olduguna bakmaksizin ne rivayet edilmis ise veya “kitapta” varsa alinmis ve ona göre inanç, fikih ve hukuk olusturulmustur. Bu yöntemi kullananlara “ehli hadis” denilmistir. (Ebu Hureyre, Abdullah b. Ömer, Ahmet b. Hanbel ve günümüze kadar takipçileri bu gruptadir.)

Ikinci yöntem ise, kim rivayet ederse etsin, hangi kitapta bulunursa bulunsun, edinilen bilgilerin Kur’an ve akil kriterlerine uygunlugu esas alinmistir. Bu yöntemi esas alanlar, rivayet edene degil, söze bakarlar. Söz, ayetlere, Resulullah’in uygulamalarina, akla ve mantiga uygun ise alinir; degilse kimden gelirse gelsin, alinmaz. Bunlara da düsünce tarihinde ehli rey denilmistir. (Abdullah ibni Abbas, Aise, Abdullah ibn Mesud, Ebu Hanife ve günümüze kadar gelen takipçileri)

Simdi birinci gruba, yani rivayetlere dayali yöntemin yanlisligi ile ilgili iki rivayet arz edelim.

1. Ibn Abbas’a nisbet edilen bir rivayette Nebi as söyle buyurur:  “Kabirleri ziyaret eden kadinlara, kabirleri mescit edinenlere ve kandil yakanlara lanet olsun.” (Sünen ashabi rivayet etmistir.)

2. Abdullah b. Amr’a nisbet edilen bir rivayette Resulullah as söyle buyurur:  “Ey Fatma! Seni evden çikaran sebep nedir?  

-Ey Allah’in Resulü! Bu ev halkina geldim. Ölüleri için Allah’tan rahmet dileyip, onlara taziyede bulundum.

-Resulullah: Onlarla beraber kabristana da gittin mi!

-Allah korusun oraya gitmekten! Bu hususta senin ne söyledigini biliyorum.

Resulullah: Eger sen de onlarla beraber kabristana gitseydin, babanin dedesi cenneti görünceye kadar, sen cenneti göremezdin.” (Ebu Davud ve Nesai rivayet etmistir.)

Simdi, hadis kaynaklarinda bulunmasini yeterli gören ehl-i hadis/ rivayetçi ekole su sorulari yöneltelim:

1. Niçin kadinlar kabirleri ziyaret etmekten men ediliyor da erkekler edilmiyor?

2. Eger rivayet dogru ise, niçin tarih boyunca kadinlar mezarlari ziyaret etmektedir? Bu rivayete göre ziyaret edenler nasil cennete gireceklerdir?

3. “Babanin dedesi cenneti görünceye kadar, sen göremezdin” ifadesini, kabir ziyaret eden birine Nebi as kullanir mi?

4. Nebi as, küçük yanlis davranislara beddua eder mi veya büyük ceza (cehennem gibi) vaad eder mi?

Bu iki örnek rivayette görüldügü gibi, rivayetler ekseriyetle çeliskilerle doludur. Dolayisiyla Nebi as’a nisbet edilen her söz ve fiil dogru kabul edilmemelidir. Ayetler ve akil kistas kabul edilerek alinmali, degilse alinmamalidir.

Özetle belirtmek isterim ki rivayetler konusunda “tamamen ret veya tamamen kabul” son derece yanlistir. Söz konusu din ögrenmek ise, onun mutlaka yöntemi ve ölçüsü olmalidir. O ölçüyü dinin sahibi olan Allah koymustur. O ölçüyü dikkate almadan din ögrendiklerini zan edenler kesinlikle yanilmislardir. 21. Asrin din ögrenimi; ayet, akil, bilim ve çagin gereklerine/ihtiyaçlarina göre düzenlenmedigi sürece, insanlari ikna etmeyecek ve dolayisiyla kurtuluslarina da vesile olmayacaktir.

Selam ve muhabbetlerimle… BESIR ISLAMOGLU

(Bu yazida yer alan fikirler yazara aittir. Hikmet Akademisi’nin bakis açisini yansitmayabilir.) 

YAZARA AİT BÜTÜN YAZILAR
1 Resu ve Kitap ile İlgili Bitmeyen Münakaşalar2 MÜSLÜMANLAR CEHENNEME GİRİP TEKRAR ÇIKACAK MI?3 ESKİ ÇAĞLARIN TASAVVURU İLE KUR’AN ANLAŞILMAZ4 KUR’AN’IN DOĞRU ANLAŞILMASINDA MECAZ, TEŞBİH VE TEMSİLİN ÖNEMİ5 Müslüman Geçinenler Nerelerde Yanlış Yaptı?6 Kitle Kültürü Manipülasyondur7 MUHAMMED AS’IN GERÇEK SÜNNETİNİ/YOLUNU, ANCAK KUR’AN’DAN ÖĞRENEBİLİRİZ8 Sorun Dindemi, Dini Yanlış Anlamadamı?9 ALLAH TASAVVURUMUZ, DİN ANLAYIŞIMIZI BELİRLER10 KUR’AN BEŞ TEMEL ÜZERİNE BİNA EDİLMEKTEDİR11 İNSAN OLMANIN ÖLÇÜSÜ,AHLAKTIR.12 GECEYI KADIR YAPAN KURANDIR13 INSAN OLMAK ISTIKAMET ÜZERE OLMAKTIR14 Hesap Vakti Yakindir; Ölümle Baslar15 Seytan Neyimiz Olur?16 Musa (as) Ile Bir Kul Yolculugunda Verilen Mesaj17 Harut Ve Marut Kissasinda Verilen Mesaj18 Cinlerin Mitlestirilmesi (5) 19 Cinlerin Insan Anlaminda Kullanilmasi (4)20 Ayetler Baglaminda Cin Kavrami (3)21 Cin Kavramini Hurafelerden Arindirmak (2)22 Ins ve Cin Terkibi Ne Demektir? (1)23 Tasavvuf Ilmi Ve Tarikat Dinciligi (2)24 Tasavvuf Ilmi Ve Tarikat Dinciligi (1)25 Insani Kölelestirmek En Agir Suçtur 26 Dua-Kader-Imtihan Iliskisi (Dua kaderi degistirir mi?) 27 Elestirilerde En Büyük Sorun, Ahlaksizliktir28 Kitap'i Dogru Tanimak29 Illet/Sebepler Degistiginde Hükümler De Degisir30 Kurban Sadakasinin Güncellenmesi Zorunludur31 Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir Haccin Vakti (Hac Aylari)32 Hac Ibadetini Güncellemek, Zarurettir 33 Din Ögrenmede Kistas Nedir?34 Kur' an-i Reyi Ile Tefsir Edenler Kafir Olur Mu?35 Tenkit, Bir Tezin Dogrulugu Için Zaruridir; Ancak Cedele Dönüstürülmemelidir36 Dava, Hakka Riayet Etmekle Kazanilir37 Geceyi Kadir Yapan, Kur'an'dir38 Salatin, Namazla Iliskisi Üzerine?39 Kur'an'in Maksat ve Misyonu, Sorun Çözmektir40 Kur'an'da Ne Aradiniz Da Bulamadiniz? 41 Toplumda Allah'in Dini Yerine "Karma? Dinler Tercih Edilmektedir. Siz Hangi Dini Seçtiniz?42 "Kur'an Bize Yeter? Üzerine Yapilan Tartismalar43 Sirk Kosmanin Temel Nedeni, Allah'a Olan Güvensizliktir44 Imanlarina Zulüm Bulastirmayanlar Ancak Güvendedir 45 Haddini Bilmek, Insan Olmanin Temel Sartidir46 Hakikat, Batini Yollarla Ögrenilebilir Mi? 47 Din Üzerinden Yapilan Zulümler48 Zulüm Devam Ediyorsa, Tövbe ve Helallesme Anlamsizdir49 Gençlik Niçin Islam'a Mesafelidir? (Enes Kara ve benzer durumlar üzerine)50 "Kabir Ehlinden Yardim Isteyiniz?! "Allah Ile Beraber Baska Bir Ilah! Öyle MI??51 Kimin Isigiyla Nurlaniyorsunuz?52 Hangi Unsurlar Sirke Götürür?53 Islam, Kisi Odakli Degil, Ilke Odakli Bir Sistemdir 54 Kur'an'in Dogru Anlasilmasina Yönelik Sorun, Zihniyet Sorunudur55 Erdemli Toplum Nasil Olusur?56 Islam’da Ilkeler Kadim ve Bakidir, Içtihat Ise Hadis ve Konjonktureldir57 Siyaseti Dinlestirmek ve Dini Siyasallastirmak Üzerine?58 Sünnete Kimler Daha Baglidir?59 Ehl-i Sünnet Bir Koalisyondur; Homojen Bir Yapi Degildir60 Aliya Izzetbegoviç’i Mütefekkir Kilan Faktörler61 Allah Hakkinda Delilsiz Konusmak, Ona Iftira Atmaktir62 Resulullah As’dan Sonra Yasanan Hadiseler, Onun Mesajini (Yolunu) Degistirmistir/Saptirmistir -2-63 Resulullah As’dan Sonra Yasanan Hadiseler, Onun Mesajini (Yolunu) Degistirmistir/Saptirmistir -1-64 Hak Gaspi, Ibadetlerin Kazancini Tüketir65 Ahlakin Sarti Kaçtir?66 Her Iyi Müslüman, Ayni Zamanda Iyi Insandir67 Kurban Ibadetini (Kurban Etmeden!) Dogru anlamak -2- 68 Hayvanlar Ihtiyaç Üzerine Kesilir; Gelenege Kurban Edilemez -1-69 Kur’an’in Hükümlerinde Tahrifat Yapmak, ?Dine Karsi Din? Uydurmaktir -6-70 Kur’an’in Hükümlerinde Tahrifat Yapmak, ?Dine Karsi Din? Uydurmaktir -5-71 Dinde Tahrifat Yapmak, Apaçik Bir Bühtandir -4-72 Dinde Tahrifat Yapmak, Apaçik Bir Günahtir -3-73 Dinleri Ile Ilgili Uydurduklari Kendilerini Aldatmisti -2-74 Dinleri Ile Ilgili Uydurduklari Kendilerini Aldatmisti -1-75 Insan Hayatinin Güvencesi Kisastir76 Insanca Yasamanin Ön Kosulu, Nesil Emniyetidir77 Er Kisi Niyetine78 Buhari’nin ?Camiu’s-Sahih? Adli Eserinin, Kur’an’la Esitlenmesi Çabalari Üzerine79 Akilla Temellendirilmeyen Iman, Koftur -2-80 Vahiy ve Akilla Temellendirilmeyen Iman, Koftur -1-81 Güçlünün Yaninda Yer Almak82 Mesafe, Maske ve Temizlik Sadece Coronavirüse Karsi Degil83 Müslümanlar Kimlik Krizi Mi Yasiyor; Yoksa Sahte Kimlik Mi Tasiyor?84 Ibn Rüsd Müktesebatinin Temeli Akildir85 Imam Gazali’yi Dogru Anlamak86 Bilim Gelistikçe Din Tasavvuru Da Degisir87 Dava Sahipleri Nerdesiniz? 88 Sahitlik, (Sehitlik), Hak ve Adaletin Gerçeklesmesi Içindir89 Görevimiz ?Iman Sorgulamak? Degil, Zulmü Sorgulamaktir90 Kaluu Bela Allah Ile Ahitlesmektir. Bakin Nasil!91 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (6)92 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (5)93 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (4)94 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (3)95 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (2)96 Zekât Kurumunun Güncellenmesi (1)97 Dini 21. Asrin Akliyla Anlamak / Yorumlamak
YORUMLAR
YENİ YORUM YAP
güvenlik Kodu
EDİTÖRDEN
Bizimle sosyal ağlarda bağlantı kurun!